ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ-Σημαντικό εργαλείο

ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ

 Ο προπονητής τερματοφυλάκων αποτελεί τα τελευταία χρόνια σημαντικό εργαλείο στην προπονητική ομάδα. Όλες οι ομάδες έχουν τώρα εξειδικευμένο προπονητή για την εκγύμναση του τερματοφύλακα.

Γνωρίζουμε όλοι την σημαντικότητα της συγκεκριμένης θέσης σε μια ομάδα. Άρα και εμείς ως προπονητές έχουμε υποχρέωση να εμπλουτίζουμε συνεχώς τις γνώσεις μας με στόχο να κερδίσουμε με την δουλειά και την προσωπικότητα μας τους τερματοφύλακες.

Πρέπει να δημιουργήσουμε άριστη και ειλικρινή σχέση μεταξύ προπονητή και τερματοφύλακα. Οι καθημερινές συζητήσεις εξάγουν σημαντικά συμπεράσματα και για την προπονητική μονάδα αλλά και τον αγώνα.

 Τώρα όσο αφορά την ιδια την θέση του τερματοφύλακα είναι ένα δύσκολος ρόλος γι αυτό και είναι πολύ σημαντικός για την ομάδα. Για τους άλλους παίκτες τα λάθη επιτρέπονται για τον τερματοφύλακα δεν επιτρέπονται. Εκτός από τα σωματικά προσόντα που πρέπει να διαθέτει, απαιτείται και ισχυρή προσωπικότητα, που με αυτή θα κερδίσει τον σεβασμό και τηνεμπιστοσύνη της ομάδας και κυρίως των συμπαικτών του.

 Στο παιχνίδι με τα ηγετικά του χαρίσματα πρέπει να οργανώνει και να καθοδηγεί με μεγάλη μαεστρία, με το κατάλληλο ύφος αλλά και τρόπο. Να συμμετέχει στην αμυντική αλλά και επιθετική τακτική. Να παρακολουθεί συνεχώς και να κατευθύνει τους παίκτες με ετοιμότητακαι αυτοσυγκέντρωση ακόμα και όταν δεν έχει συμμετοχή στο παιχνίδι.

 Ο χειρισμός της μπάλας με τα πόδια στο σύγχρονο ποδόσφαιρο αποτελεί για τον τερματοφύλακα ένα πολύ δυνατό όπλο. Σε ένα παιχνίδι μπορεί να παίξει με τα πόδια πολύ περισσότερες φορές παρά με τα χέρια. Επομένως πρέπει να προπονείται και σε αυτό τον τομέα. Η εκπαίδευση και οι τοποθετήσεις θα του δίνουν την δυνατότητα για καλύτερες επιλογές.

 Ο προπονητής εφαρμόζει ένα γενικό πλάνο προετοιμασίας που περιλαμβάνει τεχνική,τακτική και φυσική ικανότητα. Μετά μέσα από τις αναλύσεις των προπονήσεων και των αγώνων δίνει μεγαλύτερη σημασία στις αδυναμίες που παρουσίασε ο τερματοφύλακας.

Επίσης η προπόνηση του θα πρέπει να περιλαμβάνει ειδική προετοιμασία για τον επόμενο αγώνα όσο αφορά κυρίως τα χαρακτηριστικά του αντιπάλου που τον αφορούν.

Ένα πράγμα θέλω να κάνω σαφές από την αρχή. Ο Τερματοφύλακας είναι ο πιο σημαντικός παίκτης μέσα σε μια ποδοσφαιρική ομάδα. Μια ποδοσφαιρική ομάδα αρχίζει πάντα από το νούμερο 1.

Η τωρινή μορφή του παιχνιδιού του Τερματοφύλακα είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Ο Τερματοφύλακας είναι ο τελευταίος άνθρωπος ο οποίος μπορεί να αποτρέψει ένα τέρμα. Αν ένας παίκτης κάνει λάθος αυτό δε σημαίνει ότι θα επιτευχθεί γκολ. Αν όμως ο Τερματοφύλακας υποπέσει σε λάθος, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δύσκολο να επανορθώσει.

Ένας Τ/Φ δεν χρειάζεται να προσφέρει σε κάθε παιχνίδι υπέροχο θέαμα. Πρέπει όμως να βρίσκεται πάντα στη σωστή θέση όταν τον χρειάζονται γιατί το παιχνίδι εξαρτάται από αυτόν.

Ένας τερματοφύλακας δεν είναι μόνο τερματοφύλακας, αλλά και άτομο με δική του προσωπικότητα και είναι πολύ σημαντικό να παρουσιάζεται με αυτοπεποίθηση και σιγουριά, γιατί είναι εκείνος που έχει το καθήκον να οργανώνει με σαφείς εντολές την αμυντική γραμμή της ομάδας του.

Ο τερματοφύλακας πρέπει να αυτοσυγκεντρώνεται στα καθήκοντά του και δεν του επιτρέπεται να ξεφεύγει εύκολα η προσοχή του απ’ αυτά. Αυτό ισχύει τόσο στην προπόνηση όσο και στον αγώνα.

Για να μπορέσει ο Τ/Φ να αντεπεξέλθει στις συνθήκες ενός παιχνιδιού χρειάζονται τα ανάλογα προσόντα και η ανάλογη ειδική προπόνηση.

Ο Τ/Φ πρέπει να προπονείται από ένα ειδικό προπονητή και μάλιστα σε μια ειδική προπόνηση τερματοφυλάκων με ειδικές ασκήσεις προπόνησης.

Η σχέση μεταξύ του τερματοφύλακα και του προπονητή του είναι πολλές φορές ιδιαίτερη, έχοντας ως κύρια στοιχεία την υπομονή, την εμπιστοσύνη και το προσωπικό ενδιαφέρον. Συνήθως ο τερματοφύλακας απολαμβάνει την απεριόριστη εμπιστοσύνη του προπονητή και ο ένας στηρίζει τον άλλο.

Εξίσου σημαντική είναι η σχέση ανάμεσα στον τερματοφύλακα και την ομάδα, γιατί μπορεί ο τερματοφύλακας με την απόδοσή του να κρίνει το αποτέλεσμα ενός αγώνα. Με τη δική του παρουσία και με την εμπιστοσύνη από τον προπονητή κατέχει κατά κανόνα ο τερματοφύλακας μια πολύ σημαντική θέση στην ομάδα. Όλοι προσδοκούν απ’ αυτόν μια καλή απόδοση, εμπνέει σεβασμό και αποτελεί πολλές φορές το κέντρο των συζητήσεων. Έστω και αν μερικές φορές υπάρχει προκατάληψη ή τον αποκαλούν «τρελό», τις περισσότερες φορές τον αποδέχεται πλήρως όλη η ομάδα. Στον αγωνιστικό χώρο οι παίκτες πρέπει να ακολουθούν τις υποδείξεις του, πράγμα που εξασκείται ήδη Εξετάζοντας πιο αναλυτικά την προπόνηση ενός Τ/Φ, χωρίζεται σε τρία μέρη. Στην τεχνική, στην τακτική και στη φυσική κατάσταση του Τ/Φ.

Η τεχνική του Τ/Φ χωρίζεται στην αμυντική τεχνική και στην επιθετική τεχνική.

Η τακτική του Τ/Φ χωρίζεται στην συνεργασία του Τ/Φ με την άμυνα και στην συνεργασία του Τ/Φ με την επίθεση. Το πιο σημαντικό μέρος της προπόνησης των Τ/Φ είναι ο τομέας της φυσικής κατάστασης.

Η φυσική κατάσταση είναι το μέρος της προπόνησης που έχει σκοπό την ανάπτυξη της κινητικής ικανότητας των αθλητών και χωρίζεται σε γενική και ειδική φυσική κατάσταση.

Η γενική φυσική κατάσταση έχει σκοπό την ανάπτυξη της κινητικής ικανότητας των αθλητών από κάθε πλευρά, όπως τους μύες, την καρδία και το κυκλοφορικό σύστημα.

Η ειδική φυσική κατάσταση αναφέρεται στις ιδιαιτερότητες του αγωνίσματος με στόχο την ανάπτυξη συγκεκριμένων μυών που ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια του αγώνα.

.

Βασικές αρχές για το μαρκάρισμα του αντιπάλου

Υπάρχουν τέσσερις βασικές αρχές που πρέπει να καταλάβει ένας αμυντικός προκειμένου να ανεβάσει την απόδοσή του σε ανώτερο επίπεδο:

• Ιδανικά, ο αμυντικός θα έπρεπε να μην επιτρέπει στον επιθετικό να γίνει αποδέκτης της μπάλας, κλέβοντάς τη.
• Μιας και αυτό δεν είναι πάντα δυνατό, το επόμενο βήμα είναι να αποτρέψει τον επιθετικό να γυρίσει με τη μπάλα προς το τέρμα.
• Σε περίπτωση που ούτε αυτό συμβεί, ο αμυντικός πρέπει άμεσα να τοποθετήσει το σώμα του με τέτοιο τρόπο ώστε να ασκήσει πίεση στη μπάλα.
• Τέλος αν τίποτα από τα παραπάνω δεν συμβεί, η τελευταία επιλογή του αμυντικού είναι να κατευθύνει τον επιθετικό προς μια ευνοϊκή γι’ αυτόν κατεύθυνση, συνήθως μακριά από το τέρμα.

Προσπάθεια ώστε ο επιθετικός να μην γίνει αποδέκτης της μπάλας

Όποτε είναι εφικτό, ένας αμυντικός πρέπει να προσπαθήσει να αποτρέψει τον επιθετικό από το να γίνει αποδέκτης της μπάλας. Άλλωστε αυτός είναι και ο πιο εύκολος τρόπος για να επανακτήσει ένας παίχτης (οπότε και μια ομάδα) την κατοχή της μπάλας. Φυσικά, ο αμυντικός πρέπει να είναι 100%βέβαιος ότι θα κερδίσει την μπάλα, διότι σε περίπτωση που αποτύχει, ο επιθετικός θα μπορέσει να γυρίσει προς το τέρμα και μάλιστα δίχως κάποιο αμυντικό δίπλα του.

Προσπάθεια ώστε ο επιθετικός να μην γυρίσει προς το τέρμα

Σωστή τοποθέτηση του αμυντικού που προσπαθεί να αποτρέψει τον επιθετικό από το να γυρίσει με τη μπάλα

Πολλές φορές ο επιθετικός τροφοδοτείται έχοντας την πλάτη προς το τέρμα. Έχοντας τη σωστή τοποθέτηση έναντι του επιθετικού, ο αμυντικός πρέπει να κοιτάει μονάχα τη μπάλα και όχι τον αντίπαλο – ώστε να μην ξεγελαστεί από κάποια κίνηση του σώματος του επιθετικού. Ο αμυντικός δεν πρέπει να είναι πολύ κοντά στον αντίπαλό του (ώστε να βλέπει τη μπάλα), αλλά και ούτε πολύ μακριά (ώστε να μπορεί να «κόψει» τη μπάλα). Η απόσταση αυτή συνήθως είναι κάτι λιγότερο από 1 μέτρο από τον επιθετικό.

Επίσης ο αμυντικός πρέπει να έχει το σώμα του χαμηλωμένο και τα γόνατά του λυγισμένα (χαμηλό κέντρο βάρους), ούτως ώστε να έχει καλή ισορροπία και φυσικά να είναι έτοιμος να κάνει κάποιο τάκλιν.

Προσπάθεια ώστε ο αμυντικός να έχει μπροστά του τον επιθετικό

Εφόσον ο επιθετικός καταφέρει να γυρίσει προς το τέρμα, ο αμυντικός πρέπει να διατηρήσει τόσο τον αντίπαλό του όσο και τη μπάλα, μπροστά του. Σε αυτή τη περίπτωση χρειάζεται υπομονή εκ μέρους του αμυντικού (ώστε να μην βιαστεί να κλέψει τη μπάλα), ο οποίος πρέπει να αποφασίσει πότε είναι η σωστή στιγμή για να ανακόψει τον αντίπαλό του. Η σωστή τοποθέτηση και σε αυτή τη περίπτωση είναι πολύ σημαντική και μια επιτυχημένη άμυνα σταματά τυχόν πάσες, σέντρες ή σουτ.

Ο αμυντικός πρέπει να προσέχει ώστε να βρίσκεται πάντα ανάμεσα στον επιθετικό και τον πιθανό στόχο του επιθετικού (ιδιαίτερα αν αυτός ο στόχος είναι το τέρμα). Επίσης, όταν ο αμυντικός κατευθύνεται προς τον επιθετικό, πρέπει να επιβραδύνει σε απόσταση 1,5 μέτρο από τον τελευταίο και ναχαμηλώσει το κέντρο βάρους του. Τέλος πρέπει να έχει το ένα του πόδι μπροστά και το άλλο πίσω, για να είναι σε θέση να αλλάξει γρήγορα κατεύθυνση αλλά παράλληλα να έχει την επιλογή να «κόψει» τη μπάλα.

Προσπάθεια του αμυντικού να κατευθύνει σε συγκεκριμένη κατεύθυνση τον επιθετικό

Όταν όλες οι παραπάνω προσπάθειες είτε δεν είναι εφικτές είτε αποτύχουν, ο αμυντικός πρέπει να κατευθύνει τον επιθετικό σε κάποια συγκεκριμένη κατεύθυνση που φυσικά ευνοεί τον αμυντικό (συνήθως πλάγια και μακριά από το τέρμα). Οι συμπαίκτες του αμυντικού, διαθέτουν τις περισσότερες φορές καλύτερη αντίληψη για το που μπορεί να μεταβιβαστεί η μπάλα και μπορούν έτσι να καλύψουν σωστότερα τα κενά που δημιουργούνται στην άμυνα.

Η καλύτερη επιλογή συνήθως είναι οι πλάγιοι χώροι, όπου ο επιθετικός βρίσκεται μακριά από την εστία και επιπροσθέτως έχει λιγότερες επιλογές για πάσα.

Συμπέρασμα

Στο άρθρο αυτό παραθέσαμε τέσσερις βασικές επιλογές του αμυντικού, όταν έρχεται αντιμέτωπος με τον αντίπαλό του. Οι επιλογές αυτές είναι – θεωρητικά – απλές και λογικές. Όμως (όπως ίσως έχετε διαπιστώσει και από την προσωπική σας εμπειρία), η σωστή και διαρκής εφαρμογή αυτών των αρχών είναι στη πράξη δύσκολο έργο και απαιτεί πολλά παιχνίδια και προπόνηση.

Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο η άμυνας ζώνης είναι ο διασημότερος τρόπος αμυντικής λειτουργίας, ενώ το man-to-man χρησιμοποιείται ως «ειδικός» ρόλος συγκεκριμένων αμυντικών εναντίον συγκεκριμένων επιθετικών ή μέσων.  Στο παρακάτω άρθρο θα σας παρουσιάσω βασικές έννοιες για τηνάμυνα ζώνης και το man-to-man, ενώ σε μελλοντικό μου αφιέρωμα θα περιγράψω αναλυτικά την άμυνα ζώνης – ουσιαστικά την διπλή άμυνα ζώνης – και πως αυτή εφαρμόζεται στις επαγγελματικές ομάδες.

Man-to-man

Το man-to-man, όπως είναι γνωστό σε όλους τους φιλάθλους, απαιτεί από έναν αμυντικό να ακολουθεί τον αντίπαλό του και να προσπαθεί να τον ανακόψει, σε όλα τα σημεία του γηπέδου. Αν και το man-to-man απλοποιεί πάρα πολύ το τρόπο άμυνας μιας ομάδας, ταυτόχρονα διαστρεβλώνει σε μεγάλο βαθμό την διάταξη των παιχτών στον αγωνιστικό χώρο. Οι σωστές και έξυπνες κινήσεις των επιθετικών ή των μέσων, δημιουργούν αναπόφευκτα μεγάλα κενά στο χώρο της άμυνας ή του κέντρου. Φανταστείτε τι θα συμβεί όταν ένας επιθετικός (που μαρκάρεται από έναν κεντρικό αμυντικό) κινηθεί προς την πλάγια γραμμή: ο χώρος της άμυνας θα μείνει αναγκαστικά κενός και είναι εύκολο να γίνει εκμεταλλεύσιμος από κάποιον μεσοεπιθετικό.

Ο αμυντικός (1) αναλαμβάνει να μαρκάρει τον επιθετικό που κινείται προς τα αριστερά. Ταυτόχρονα πρέπει να είναι σίγουρος ότι ο συμπαίχτης του (2) επίσης παρακολουθεί τον επιθετικό, ώστε να "αναθέσει" σε αυτόν το μαρκάρισμα, όταν ο επιθετικός θα βρεθεί στην ζώνη ευθύνης του (2)

Άμυνα ζώνης

Η άμυνα ζώνης απαιτεί σωστή αντίληψη του χώρου και υψηλή ποδοσφαιρική ευφυΐα, οπότε είναι αρκετά δύσκολο να εφαρμοστεί. Η ζώνη ουσιαστικά είναι ένα μέρος (ένα «κομμάτι») του αγωνιστικού χώρου στο οποίο ο αμυντικός είναι υπεύθυνος να μαρκάρει όποιον αντίπαλο υπεισέρχεται σε αυτόν. Έτσι, ο αμυντικός δεν είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί τον αντίπαλό του διαρκώς, αλλά μπορεί να μεταθέσει το μαρκάρισμά του σε συμπαίχτη του, όταν ο αντίπαλός του κινηθεί σε διαφορετική ζώνη από εκείνη την οποία έχει αναλάβει. Αυτός ο τρόπος άμυνας έχει ξεκάθαρο πλεονέκτημα όσον αφορά την σωστή διάταξη των παιχτών αλλά είναι πιο δύσκολο να εφαρμοστεί διότι απαιτεί υψηλή κατανόηση του παιχνιδιού και οργάνωση, καθώς και άριστη επικοινωνία μεταξύ των παιχτών. Πρόβλημα μπορεί να δημιουργηθεί κατά την διάρκεια που ένας αμυντικός «αφήνει» κάποιον αντίπαλο (και τον αναθέτει σε συμπαίχτη του), αλλά σε γενικές γραμμές οι ομάδες που χρησιμοποιούν άμυνα ζώνης αντί για man-to-man έχουν καλύτερη απόδοση.

Συμπέρασμα

Αναμφίβολα, είναι πολύ πιο εύκολο για μια ομάδα να αγωνίζεται με man-to-man. Το πλεονέκτημα προέρχεται από το γεγονός ότι κάθε παίχτης έχει έναν απλό αμυντικό ρόλο στο παιχνίδι: έτσι το man-to-man θεωρείται ο πιο σωστός τρόπος άμυνας για τα περισσότερα επίπεδα ομάδων και ποδοσφαιριστών. Από την άλλη, σε υψηλό επίπεδο, η άμυνα ζώνης είναι ο κατάλληλος τρόπος άμυνας, καθώς το man-to-man δημιουργεί τέτοια κενά που γίνονται εύκολα εκμεταλλεύσιμα από επαγγελματίες ποδοσφαιριστές.

Μια συνήθης επιλογή είναι να συνδυάσει ο προπονητής την άμυνα ζώνης με το man-to-man: η ομάδα του, δηλαδή, να παίζει άμυνα ζώνης και ένας ή δυο παίχτες να χρησιμοποιούν το man-to-man απέναντι σε κάποιον συγκεκριμένο αντίπαλο (ή αντίπαλους). Τέλος μια άλλη προσέγγιση της άμυνας, είναι να χρησιμοποιείται η άμυνα ζώνης από τους αμυντικούς και το man-to-man από τους μέσους. Με το τρόπο αυτό διατηρείται η σωστή διάταξη στον «ευαίσθητο» χώρο της άμυνας και ταυτόχρονα απλοποιείται το αμυντικό έργο των μέσων.

Η ατομική άμυνα έχει ξεπεραστεί 

Εδώ και περισσότερο από είκοσι χρόνια η αμυντική κάλυψη προσανατολίζεται προς την μπάλα, με μια μικρή αλλά σημαντική εξαίρεση: Η παραπάνω έννοια σχετίζεται τις περισσότερες φορές μόνο με δυο μέρη της ομάδας, δηλαδή το κέντρο και την επίθεση. Στον χώρο της άμυνας εξακολουθούν οι ομάδες να παίζουν παραδοσιακά με λίμπερο και με αμυντικούς που καλύπτουν συγκεκριμένους αντιπάλους στενά.

Το γεγονός αυτό προξενεί εντύπωση, όταν φυσιολογικά οι επιτυχημένοι αγωνιστικοί σχεδιασμοί από τις επαγγελματικές κατηγορίες επιδρούν προς τα «κάτω», δηλαδή στις ερασιτεχνικές κατηγορίες ενηλίκων και εφήβων. Και όμως το παιχνίδι με μια αμυντική γραμμή (άμυνα ζώνης) δε βρίσκει υποστηρικτές στις μεσαίες και χαμηλές ερασιτεχνικές κατηγορίες.

Οι πιθανοί λόγοι είναι:

• Ελλιπείς γνώσεις και πείρα, καθώς πολλοί προπονητές εφηβικών και ερασιτεχνικών ομάδων δεν έχουν δίπλωμα προπονητή. Επιπλέον σχεδόν κανένας προπονητής δε γνώρισε ο ίδιος ως ποδοσφαιριστής το παιχνίδι με άμυνα ζώνης.
• Εμπιστοσύνη στο καθιερωμένο, καθώς η πίεση για επιτυχία που υπάρχει σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες οδηγεί στο να καταφεύγει κανείς στα γνωστά και στα καθιερωμένα. Σίγουρα κάποιες φορές δοκιμάζονται νέες τάσεις και μέθοδοι, οι οποίες όμως απορρίπτονται πολύ γρήγορα μόλις έλθει αποτυχία, για να επανέλθει κανείς στα γνωστά και σ' αυτά που εμπιστεύεται.

 Η παρεξηγημένη αντίληψη ότι η άμυνα ζώνης δήθεν ενεργεί σαν μια αμυντική γραμμή, με τους αμυντικούς να βρίσκονται σε μια ευθεία και ότι η άμυνα ζώνης είναι το ίδιο ακριβώς με το παιχνίδι με τεχνικό οφσάιντ. Ακόμη και οι εικόνες από την τηλεόραση και τα σχόλια αναφορικά στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο φαίνονται να επιβεβαιώνουν την εφαρμογή του κανονισμού του οφσάιντ στο παιχνίδι με άμυνα ζώνης. Οι βοηθοί των διαιτητών θεωρούνται στις επαγγελματικές κατηγορίες —όπως και στις ανώτερες ερασιτεχνικές— ως τα άτομα που παίρνουν τις αποφάσεις στο παιχνίδι σε μια γραμμή. Στις χαμηλότερες ερασιτεχνικές κατηγορίες προστίθεται ένα επιπλέον πρόβλημα, καθώς δεν υπάρχουν εκεί βοηθοί διαιτητών. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο να μην έχει ο φιλόδοξος προπονητής των ερασιτεχνών καμιά εμπιστοσύνη σε έναν τέτοιο τρόπο άμυνας. Σίγουρα τα βασικά στοιχεία της προσανατολισμένης προς την μπάλα άμυνας δεν είναι καινούργια, αλλά αντίθετα γνωστά στους περισσότερους ποδοσφαιριστές μιας ομάδας, έστω και αν η μετατόπιση και η αλληλοκάλυψη κατά κανόνα δε φτάνουν στην ποιότητα των αντίστοιχων του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Βέβαια και οι αντίπαλοι επιθετικοί έχουν και εκείνοι χαμηλότερη ποιότητα! Έτσι λοιπόν η συμπεριφορά με προσανατολισμό προς την μπάλα σε καταστάσεις αριθμητικού μειονεκτήματος είναι γνωστή και φυσιολογική, όμως σε καταστάσεις με ίσο αριθμό παικτών ή αριθμητικό πλεονέκτημα εφαρμόζεται σχεδόν αποκλειστικά η ατομική κάλυψη, η οποία σε αγωνιστικές καταστάσεις μέσα στη μεγάλη περιοχή και μπροστά από την εστία μπορεί να αποδειχθεί σωστή όσον αφορά στην τακτική. Είναι όμως η αμυντική αυτή συμπεριφορά αυτονόητα ενδεδειγμένη παντού και σε όλες τις αγωνιστικές καταστάσεις; Πρέπει κανείς στην άμυνα ζώνης να παίζει οπωσδήποτε με τεχνικό οφσάιντ.

Σε μια πραγματική αγωνιστική κατάσταση, η δημιουργία ευκαιριών επίτευξης τέρματος μετά από την κατάκτηση της μπάλας αποτελεί τον κεντρικό στόχο. Πρόσφατες έρευνες και αναλύσεις πιστοποιούν ότι σχεδόν τα 80% των τερμάτων που σημειώνονται μέσα στο παιχνίδι επιτυγχάνονται μετά από γρήγορη αντεπίθεση, όταν η αντίπαλη ομάδα δεν έχει προλάβει να οργανωθεί ακόμη.

           Απόδοση πειστικής δουλειάς

Η αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς προς μια αμυντική ζώνη που προσανατολίζεται προς την μπάλα βρίσκεται στο επίκεντρο της φάσης προετοιμασίας που περιγράψαμε εδώ. Κατά πάσα πιθανότητα οι αμυντικοί παίκτες της ομάδας σας είναι παραδοσιακοί αμυντικοί και εκπαιδευμένοι σύμφωνα με τα παλιό μοντέλο ύπαρξης λίμπερο και προσωπικών αντιπάλων συγκεκριμένων επιθετικών. Όποιος έχει ασχοληθεί με τη ριζική αλλαγή ενός συστήματος, γνωρίζει πολύ καλά ότι για τον σκοπό αυτό δεν απαιτείται μόνο πολλή πειστική δουλειά μέσα στο γήπεδο, αλλά και θεωρητική δουλειά στον πίνακα. Η αλλαγή πρέπει να αιτιολογηθεί βήμα προς βήμα και οι αμφιβολίες και προκαταλήψεις των παικτών να εξαλειφθούν επίσης σταδιακά. Ο σκεπτικισμός αφορά κατά κύριο λόγο στο παιχνίδι με οφσάιντ και στη φαινομενική σιγουριά που εμπνέει στο αμυντικό παιχνίδι ένας λίμπερο που ενεργεί πίσω από τους αμυντικούς που καλύπτουν ατομικά τους αντιπάλους τους. Σχετικά με τα παραπάνω, ο προπονητής πρέπει να εξηγήσει στους παίκτες ότι η συμπεριφορά των αμυντικών εξαρτάται από την απόσταση της δικής τους γραμμής από την εστία.

Η προσανατολισμένη προς την μπάλα κάλυψη των αντιπάλων με αμυντική ζώνη αποτελεί τη σωστή τακτική για τον χώρο έξω από τη μεγάλη περιοχή. Με ζώνη και έντονη πίεση (πρέσινγκ) από τους κεντρικούς παίκτες ο αντίπαλος μπορεί να κρατηθεί αποτελεσματικά μακριά από την εστία μας. Με τον τρόπο αυτόν η πιθανότητα δημιουργίας ευκαιριών για επίτευξη τέρματος από τον αντίπαλο περιορίζεται, καθώς δεν μπορεί να παίξει με βάθος προς την εστία.

Πώς παίζει η αμυντική ζώνη και πότε;

Η συμπεριφορά μιας αμυντικής ζώνης εξαρτάται λοιπόν κατά πρώτο λόγο από την απόσταση των αμυντικών από την εστία τους:

• Από τη σίγουρη απόσταση λίγο μπροστά από τη μεγάλη περιοχή (περίπου 22 μέτρα μπροστά από την εστία των αμυνομένων) ή
• την περισσότερο επικίνδυνη και μεγαλύτερη απόσταση (περισσότερο από 25 μέτρα).
• Οι θέσεις και οι πιθανές ενέργειες των αντίπαλων επιθετικών αποτελούν το δεύτερο κριτήριο:
• Σε ποια απόσταση από την αμυντική ζώνη βρίσκεται ο κάτοχος της μπάλας;
• Ασκείται πίεση στον κάτοχο της μπάλας; Έχει δυνατότητες για μεταβίβαση της μπάλας πίσω από την πλάτη της άμυνας;

Αναλύοντας το σύγχρονο ποδόσφαιρο, εντός και εκτός συνόρων, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια μεγάλη βελτίωση σε όλους τους τομείς.

Η τεράστια αυτή βελτίωση επεκτείνεται και αφορά τον προπονητή και την προπονητική διαδικασία. Η προπονητική διαδικασία περιλαμβάνει την τεχνικοτακτική επιδεξιότητα, την ικανότητα λήψης απόφασης , την φυσική κατάσταση , την προετοιμασία του αγώνα και την συνεχή βελτίωση της ατομικής αλλά και της ομαδικής απόδοσης. Στην διαχείρηση όλων αυτών των καταστάσεων ο προπονητής πρέπει να αντιληφθεί τον συναγωνισμό και το αποτέλεσμα των χειρισμών του. Συναγωνισμός παικτών,συναγωνισμός ομάδων,συναγωνισμός στόχων και επιδιώξεων. Όλος αυτός ο ανταγωνισμός ανεβάζει το επίπεδο. Όπου δεν υπάρχει ανταγωνισμός δεν υπάρχει βελτίωση.

 ΣΤΟΧΟΙ-ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ- ΑΓΩΝΑΣ

Οι προπονήσεις πρέπει να είναι ανταγωνιστικές,αντιληπτικές,τεχνικές και να περιλαμβάνουν πολλά θέματα τακτικής. Στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο αλλά και στις ηλικίες πάνω των δεκαοκτώ η φυσική κατάσταση αποτελεί μεγάλο μέρος της προπόνησης. Επομένως οι όποιες ασκήσεις τεχνικοτακτικής θα πρέπει να συμβαδίζουν με τους στόχους που αφορούν τη σωματική προετοιμασία των παικτών. Ο προπονητής πρέπει να δημιουργεί συνθήκες τέτοιες ώστε να εξηπηρετεί όλους τους στόχους. Αυτούς της τακτικής αλλά και αυτούς της φυσικής κατάστασης.

Όλα έχουν σχέση με τον έλεγχο του ρυθμού, την διάρκεια και τον διαθέσιμο χώρο. Εδώ μπαίνει η επικοινωνία μεταξύ προπονητή, προπονητή φυσικής κατάστασης και παικτών. Όλοι πρέπει να αντιλαμβάνονται τους στόχους και πως θα τους πετύχουν.

ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ

Οι προπονήσεις πρέπει να είναι προσαρμοσμένες σε συνθήκες αγώνα και να εξυπηρετούν πολλούς προπονητικούς στόχους. Επομένως παιχνιώδης μορφές 5 vs 5, 6 vs 6 σε μικρούς χώρους, 8 vs 8, 9 vs 9 στο μισό γήπεδο ή στα τρία τέταρτα και 11vs 11 εξυπηρετούν σε μεγάλο βαθμό. Επιλέγονται θέματα και ιδέες μέσα από τον αγώνα και μεταφέρονται στους ποδοσφαιριστές.

Τα θέματα μπορεί να είναι αμυντικά , επιθετικά και να αφορούν μια γραμμή ή συνεργασία γραμμών. Ακόμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ασκήσεις χωρίς αντίπαλο, με αντίπαλο με μερική αντίσταση όμως πάντα πρέπει να καταλήγουν σε μορφή αγώνα. Οι οδηγίες σαφείς προς τους παίκτες, μερικές φορές με διάλογο και ερωτήσεις ώστε οι παίκτες να βρίσκουν και μόνοι τους λύσεις. Δεν πρέπει να τους αφαιρείται η πρωτοβουλία και η προσωπικότητα διότι την χρειάζονται στον αγώνα. Καθορισμένος χρόνος διάρκειας και ρυθμού με βάση τον στόχο από την πλευρά φυσικής κατάστασης και συχνός έλεγχος των καρδιακών σφυγμών.

ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

Ο προπονητής αναγνωρίζει τις ανάγκες του αγώνα τις μεταδίδει στους παίκτες αλλά και αυτοί οφείλουν να αντιλαμβάνονται πλήρως την πληροφόρηση που παίρνουν. Συνήθως σε ένα σαρανταπεντάλεπτο μπορούμε να παρατηρήσουμε το εξής φαινόμενο. Στα πρώτα 15΄ οι ομάδες μπαίνουν δυνατά με στόχο την επιβολή στον αντίπαλο του δικού τους σχεδίου. Στο β΄ 15λεπτο ο αγώνας παίρνει μορφή , οι ομάδες σχήμα και μπορεί να δώσει και τρέχων αποτέλεσμα.

Στο γ΄ 15λεπτο αρχίζει να μπαίνει η κούραση στις αγωνιστικές ενέργειες των παικτών.Επομένως και το σχέδιο παιχνιδιού και οι στρατηγικές πρέπει να είναι μεταβαλλόμενες σύμφωνα με το φαινόμενο αυτό. Μέσα στον αγώνα γίνονται πολλά. Ο προπονητής με τους συνεργάτες του πρέπει να είναι σε συνεχή προβληματισμό ψάχνοντας λύσεις και τις αναζητούν με βάση τα εξής στοιχεία.

1.Το επίπεδο πίεσης των ομάδων.

2.Οι επιδράσεις που προκαλούν στις δύο ομάδες όλες οι πιέσεις

3.Το στυλ της ομάδας, κατά πόσο μπορεί να παίξει το παιχνίδι της και η εφαρμογή του σχεδίου. Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα.

4.Το στυλ της αντίπαλης ομάδας και το δικό της σχέδιο. Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα.

5.Ποια ομάδα έχει επιυχία μέσα στο παιχνίδι σε κάθε στιγμή του αγώνα. Αποτέλεσμα και έλεγχος του παιχνιδιού.

6.Αλλαγές που πρέπει να γίνουν σε σχέση με το αποτέλεσμα και τι θα εξυπηρετήσουν.

7.Το επίπεδο της κούρασης και της πίεσης καθώς και οι επιδράσεις τους στα τελευταία 15΄ των δύο ημιχρόνων.

Με βάση τα πιο πάνω ο προπονητής και οι παίκτες πρέπει να διαχειριστούν τον αγώνα. Η διαχείρηση έρχεται μέσα από την προπόνηση την εβδομάδα ή τις εβδομάδες που προηγήθηκαν. Η αναγνώριση εκ των προτέρων των συνθηκών και η πρόνοια για το απρόοπτο. Ο ρυθμός που πρέπει να μπαίνει στον αγώνα και οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τον προπονητή σε συνεχή επικοινωνία με τους παίκτες ώστε και αυτοί να αποφασίζουν για τις αγωνιστικές τους ενέργειες. Αξιοποίηση της ανάπαυλας και νέα πληροφόρηση προς τους παίκτες. Επικοινωνία σε περίπτωση αλλαγής ρόλων και σχεδίου παιχνιδιού.